Eerlijke kledij in jouw gemeente? Sarah Vandoorne tipt!

© Julie Scheurweghs

Bij fair trade denken veel mensen automatisch aan eerlijke koffie, bananen, thee,… Maar ook fairtradekleding bestaat dus. Wat betekent dat juist, een eerlijk kledingstuk?

Sarah Vandoorne: “Een kledingstuk is pas eerlijk geproduceerd als elke stap in de keten onder goede arbeidsomstandigheden verloopt. In het geval van een T-shirt of jeans in (bio)katoen moet er een correcte verloning en behandeling zijn voor boeren en arbeiders op katoenplantages en in fabrieken waar er gesponnen, geweven, geverfd, genaaid en afgewerkt wordt.”

Hoe weet ik als consument (of als FairTradeGemeente) dat de kleding eerlijk geproduceerd is?

Sarah: “De gemakkelijkste manier is om te kijken naar labels (zie www.labelinfo.be). Die certificeren een deel van de textielketen en staan garant dat dit deel van de keten eerlijk verloopt. Het bekendste sociale label is dat van Fairtrade International, maar ook op GOTS en WFTO kan je vertrouwen. Weet wel dat labels geen evidente aankoop zijn voor startende ondernemingen. Sommige merken kunnen dus duurzaam zijn, hoewel ze geen label hebben. Vertrouw op apps als Good On You om je wegwijs te maken welke merken je kan vertrouwen en welke je beter links laat liggen. Via de website COSH.eco vind je duurzame retailers in zowat elke grote of kleine stad. Voor gemeenten is het een aanrader om in te zetten op eerlijke promo- en werkkledij.”

Wat zijn volgens jou de grootste uitdagingen voor fairtradekleding?

Sarah: “Laten we positief beginnen: ik denk dat steeds meer consumenten beseffen dat fair fashion mooi en betaalbaar kan zijn. Maar welke uitdagingen zijn er dan? Een duurzame pionier zei me ooit: ‘het meest duurzame kledingstuk is het kledingstuk dat je niet koopt’. Hoe rijm je dat met een businessmodel dat uiteindelijk wel over kopen en verkopen gaat?”

“De concurrentie aangaan met fast fashion-winkels blijft helaas moordend. Zij kunnen minder grote marges nemen en zijn dus kwetsbaarder, zeker in coronatijden zoals nu. Duurzame merken hebben vaak lagere oplages en vinden minder makkelijk de juiste leveranciers – of kunnen niet gemakkelijk bepaalde ethische of ecologische eisen stellen, omdat hun order daarvoor te klein is.”

“Tot slot blijft het, ook voor duurzame merken, moeilijk om zeker te zijn dat elke stap binnen die immense textielketen eerlijk verloopt. Ik twijfel er – helaas – aan of 100 procent fair op dit moment echt bestaat. Toch ondersteun ik ondernemers die zoveel mogelijk stappen zetten om daar steeds zekerder van te worden. Zij vechten tegen de status quo, zij tonen dat een andere textielindustrie mogelijk is. Zelfs de grote merken denken nu mee over circulaire economie, hernieuwbare grondstoffen, alternatieve materialen,… Zonder pioniers (en ngo’s, vakbonden, journalisten) die steeds op diezelfde nagel kloppen, zouden we zo ver nog niet staan. Nu is het kwestie van doorzetten. We zijn er nog niet. Maar we evolueren wel in de juiste richting en dat moeten we blijven ondersteunen.”

Waarom is het zo belangrijk dat fairtradekleding meer aandacht krijgt?

Sarah: “We dragen allemaal kleren, dus is het belangrijk voor iedereen om te beseffen wat er juist mis gaat en hoe het beter kan. In de textielketen zijn er zowel op ecologisch als sociaal vlak veel problemen. Voor mij als journalist, is de kledingindustrie (fast fashion in het bijzonder) een soort microkosmos van alles wat er mis kan gaan op vlak van consumptie. Tegelijkertijd is het heel inspirerend dat zoveel initiatieven, grote en kleine organisaties, ondernemers, duurzame retailers,… tonen dat het beter kan.”

“Het is belangrijk om het te blijven hebben over fair fashion, om de pioniers die streven naar andere consumptiepatronen een zo groot mogelijk podium te geven. Om het gesprek over de textielketen blijven aan te gaan, is het goed om niet enkel de negatieve verhalen over milieuvervuiling en kinderarbeid te belichten, maar ook de positieve verhalen vol doorzettingsvermogen en ondernemerschap te vertellen.”

Stad Brugge kiest voor eerlijke werkkledij voor haar personeel.

FairTradeGemeenten ondernemen verschillende initiatieven om eerlijke handel te promoten. Ze werken daarvoor samen met scholen, bedrijven, organisaties,… Welke tips zou jij hen meegeven om meer in te zetten op eerlijke kleding?

Sarah: “Werk samen met andere gemeenten, vraag naar hun uitdagingen en succesverhalen. Laat je niet afschrikken door het kluwen van de textielsector, maar informeer je. Betrek burgers bij je beslissingen en voer een open dialoog over problemen en oplossingen in de keten. Dat kan door middel van inspirerende evenementen zoals een grootschalig Fair Fashion Fest of een miniatuurversie daarvan met filmvertoningen, debatten, talks, een eerlijke markt, noem maar op! Ondernemers, organisaties en journalisten verzamelen inspirerende verhalen om de goede en de slechte kanten van deze sector te tonen. Nodig hen uit, luister en geraak geïnspireerd. Je merkt het: inspiratie is het codewoord. Uiteindelijk draait alles om passie en motivatie. Iedereen die ik ken die rond dit thema werkt, blijft erdoor gebeten. Jullie zijn gewaarschuwd!”